Pobierz aplikację 
Małgorzata Kamińska
2025-03-15
Wiosną 2024 roku w polskich szkołach przeprowadzono pierwsze w historii badanie kompetencji ruchowych uczniów. To szeroko zakrojone przedsięwzięcie, obejmujące ponad 3 miliony uczniów z klas IV-VIII szkół podstawowych oraz wszystkich klas szkół ponadpodstawowych, miało na celu zdiagnozowanie poziomu sprawności fizycznej dzieci i młodzieży w Polsce. Wyniki zaprezentowane przez resorty edukacji i spotu ujawniły trudną rzeczywistość – kondycja fizyczna polskich uczniów pozostawia wiele do życzenia, a wyniki pogarszają się wraz z wiekiem.
Alarmujące wyniki badań. Polskie dzieci coraz mniej sprawne fizycznie
Badanie objęło cztery próby sprawności fizycznej: bieg wahadłowy 10×5 metrów, test wytrzymałościowy (beep test), podpór przodem na przedramionach (deska) oraz skok w dal z miejsca. Wyniki jasno wskazują na systematyczne pogarszanie się sprawności fizycznej uczniów w porównaniu do danych sprzed 15-20 lat. Różnice między wynikami z lat 1999 czy 2009 a obecnymi są znaczące. Na przykład w skoku w dal z miejsca różnica sięga ponad 20 centymetrów, co oznacza pogorszenie o 10-12%.
Dane dotyczące wytrzymałości w podporze (tzw. deski) pokazują, jak dramatycznie spada sprawność dziewcząt. Dziewczynki w wieku 10 lat są w stanie wytrzymać w tej pozycji średnio 110 sekund, ale w wieku 19 lat wynik ten spada do 90 sekund. Podobne tendencje widać w innych próbach – wyniki beep testu i biegu wahadłowego 10×5 metrów pogarszają się z wiekiem, co wskazuje na malejącą wytrzymałość i ogólną sprawność ruchową uczniów.
Kondycja fizyczna dzieci zaczyna znacząco pogarszać się w wieku 13 lat u dziewcząt i 16 lat u chłopców. W wieku dojrzewania różnice w sprawności stają się szczególnie widoczne, co może mieć długofalowe konsekwencje dla zdrowia fizycznego i psychicznego młodych ludzi. Współczesna młodzież jest mniej sprawna niż ich rówieśnicy sprzed dwóch dekad, co wymaga pilnych działań naprawczych.
Dlaczego sprawność fizyczna spada?
Na spadek kondycji fizycznej młodzieży wpływa wiele czynników. Po pierwsze, zmienia się styl życia – dzieci spędzają coraz więcej czasu przed ekranami, co ogranicza ich aktywność ruchową. Po drugie, nie wszystkie szkoły skutecznie realizują program wychowania fizycznego, co dodatkowo ogranicza możliwości rozwoju sprawności.
Dane z badań wskazują na konieczność wprowadzenia zmian w podejściu do wychowania fizycznego i aktywności ruchowej w polskich szkołach. Kluczowe jest budowanie miłości do sportu od najmłodszych lat – motywowanie dzieci do aktywności, pokazywanie im korzyści płynących z ruchu oraz dawanie dobrego przykładu przez dorosłych, w tym rodziców i nauczycieli.
Plan działań na rzecz poprawy sprawności fizycznej
Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz Ministerstwo Sportu i Turystyki zaprezentowały szereg działań, które mają na celu poprawę kondycji fizycznej polskich uczniów. Wśród nich znalazły się m.in.:
- Rozszerzenie badań kompetencji ruchowych – w przyszłości obejmą one także uczniów klas I-III szkół podstawowych, co pozwoli na wcześniejsze zdiagnozowanie problemów.
- Nowy przedmiot: edukacja zdrowotna – od września 2025 roku w szkołach ma pojawić się nowy przedmiot, który będzie obejmował zagadnienia zdrowia psychicznego, fizycznego, zdrowego odżywiania i profilaktyki.
- Zmiany w podstawie programowej wychowania fizycznego – powołany zespół ekspertów i nauczycieli ma przygotować nową podstawę programową, dostosowaną do realnych potrzeb uczniów.
- Wsparcie aktywności ruchowej w klasach I-III – wprowadzenie wspomaganych lekcji wychowania fizycznego dla najmłodszych uczniów.
Miłość do sportu powinna być kształtowana od najmłodszych lat
Badanie kompetencji ruchowych przeprowadzone w 2024 roku to ważny krok w zrozumieniu problemów związanych ze sprawnością fizyczną polskich uczniów. Wyniki powinny być powodem do głębokiej refleksji – nie tylko dla nauczycieli i rodziców, ale również dla decydentów odpowiedzialnych za kształt systemu edukacji.
Aktywność fizyczna jest kluczowym elementem zdrowego stylu życia, a miłość do sportu powinna być kształtowana od najmłodszych lat. Motywowanie dzieci, dawanie im dobrego przykładu oraz odpowiednie wsparcie systemowe mogą przyczynić się do poprawy kondycji fizycznej młodego pokolenia, co w dłuższej perspektywie wpłynie pozytywnie na ich zdrowie, samopoczucie i jakość życia.
